CARMEN LAFFÓN
Laffón, Carmen
( Sevilla, 1934 - Sanlúcar de Barrameda, Cádiz, 7 de noviembre de 2021 )
Biografía
Procedente dunha familia culta, acomodada e progresista (os seus pais coñecéronse na Residencia de Estudantes), recibe educación na súa casa, a onde acoden distintos profesores. A súa aptitude para o debuxo aflora durante a súa infancia e con tan só doce anos comeza a recibir clases do artista Manuel González Santos, amigo da familia. Sanlúcar de Barrameda (Cádiz) é un lugar clave na súa traxectoria; alí transcorren os seus veráns e anos máis tarde fixará neste lugar a súa residencia e estudio, que alternará coa súa Sevilla natal. Con tan só quince anos ingresa na Escola de Belas Artes de Sevilla, e tres anos máis tarde trasládase a Madrid, onde remata a carreira na Escola de Belas Artes en 1954. Ese mesmo ano decide emprender a súa viaxe de fin de estudos con destino a París, onde lle impresiona excesivamente a obra de Chagall. Un ano máis tarde recibe unha bolsa do Ministerio de Educación que lle permite estudar en Roma. Destacables son as viaxes que realiza a Viena e Holanda nesta etapa formativa. As súas primeiras mostras individuais teñen lugar en 1958 no Ateneo de Madrid e no Club La Rábida de Sevilla. Reside en Madrid entre 1960 e 1962, cidade na que expón na Galería Biosca, onde coñece a galerista Juana Mordó, con quen inicia unha lonxeva amizade e relación profesional. Regresa a Sevilla e crea —xunto a Teresa Duclós e José Soto— unha galería chamada A Pasarela, e a Escola O Obradoiro, onde se inicia no mundo da docencia artística, ao cal regresa en 1975 cando obtén a Cátedra de Debuxo do Natural da Escola de Belas Artes de Sevilla. En 1987 realiza unha das súas encargas máis importantes, os retratos do rei don Xoán Carlos e dona Sofía para o Banco de España. En 1997 é elixida académica de número da Real Academia de Belas Artes de San Fernando de Madrid e, entre outras condecoracións, foi galardoada co Premio Nacional de Artes Plásticas (1982) e coa Medalla ao Mérito das Belas Artes (1999). Así mesmo participou en numerosas exposicións individuais e colectivas a nivel internacional. A súa obra figura en institucións como o Banco de España, British Museum, Fundación Casa da Moeda, Metropolitan Museum of Art de Nova York ou o MNCARS de Madrid.
Laffón forma parte do grupo Nova Escola Sevillana, cunha suxestiva actividade desde 1954 na capital hispalense, aínda que con escasa repercusión no ambiente artístico local. Non obstante, é a partir deste momento cando a súa pintura de estilo realista comeza a evolucionar cara a novos horizontes plásticos; comeza os anos sesenta inmersa nun realismo de vangarda mediante o cal indaga na súa realidade cotiá a través de obxectos mergullados nunha atmosfera íntima. A partir dos sesenta abandona os tons escuros e o seu delicado realismo; as súas obras adquiren un carácter máis monumental e obxectivo e emprega veladuras, así como unha sorte de divisionismo. Explora a escultura a mediados dos sesenta e na súa última etapa realiza cadros de formato grande cunha factura máis libre cheos dunha intensa vitalidade. A paisaxe e o bodegón son as temáticas máis recorrentes na súa produción, así como o retrato.
Na obra gráfica que integra a Colección Afundación, Sede Central do Banco de España (1992), a artista sevillana representa o icónico edificio madrileño, coa súa delicada linguaxe en forma de bosquexo, que parece xurdir de entre unha atmosfera evanescente, de tal maneira que lle confire á obra a súa característica intimidade e lirismo.
Bibliografía
ARMARIOS, retratos y jardines, Fundación Rodríguez-Acosta, Granada, 2006.
CARMEN Laffón. Bodegones, figuras y paisajes, Museo Nacional Reina Sofía, Fundación cultural Mapfre Vida, Madrid, 1992.
CARMEN Laffón. Pinturas, dibujos y esculturas, Caja de Burgos, Burgos, 2001.
CARMEN LAFFÓN. El paisaje y el lugar, Centro de Estudios Andaluces, Centro Andaluz de Arte Contemporáneo, Sevilla, 2014.
IILLÁN MARTÍN, M.: Carmen Laffón. La poética de la realidad en el arte español contemporáneo, Universidad de Sevilla, Secretariado de Publicaciones, Sevilla, 2021.